بررسی تعهدات معیر و مستعیر در عقد عاریه
ارسال شده توسط وکیل پایه یک دادگستری در ۱۴۰۱-۰۸-۲۹
در مطلب قبلی در خصوص مفهوم عقد عاریه و ویژگی های این عقد اطلاعاتی را به کمک بهترین وکیل حقوقی اصفهان در اختیارتان قرار دادیم. در مطلب امروز بهترین وکیل تجاوز به عنف در اصفهان در خصوص تعهدات معیر و مستعیر در عقد عاریه اطلاعات جامع و کاملی را در اختیارتان قرار خواهد داد.
معیر و مستعیر کیست؟
در ابتدا بهتر است برای درک بهتر مطلب تکرار کنیم که عاریه دهنده را معیر و عاریه گیرنده را مستعیر گویند. بهترین وکیل حقوقی اصفهان با مثالی ساده بیان میکند. فرض کنید شما خانه تان را به مدت دو هفته در اختیار شخصی قرار خواهید داد. در این حالت شما عاریه دهنده یعنی معیر و آن شخص عاریه گیرنده یعنی مستعیراست. حال که معنای معیر و مستعیر را درک کردید همراه ما باشید تا در خصوص تعهدات معیر و مستعیر بهترین وکیل تجاوز به عنف در اصفهان اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دهد.
وظایف و تعهدات معیر
عقد عاریه، یکی از عقود معین در فقه اسلامی و به تبع آن در حقوق مدنی ایران است که بر مبنای احسان و همکاری شکل می‌گیرد. به موجب این عقد، یک طرف که «معیر» نامیده میشود، به طرف دیگر یعنی «مستعیر»، اذن می‌دهد تا از عین مال او به طور مجانی و برای مدتی معین یا به منظور انتفاعی مشخص، استفاده نماید. معیر به عنوان مالک یا فردی که اختیار انتفاع از مال را دارد، با این اقدام، منفعت مال خود را به طور موقت و رایگان در اختیار دیگری قرار می‌دهد.
- مسئولیت نداشتن معیر در خسارت‌های احتمالی: طبق ماده ۶۳۹ قانون مدنی بهترین وکیل حقوقی بیان میکند هرگاه مال مورد عاریه دارای عیبی باشد که برای مستعیر(عاریه گیرنده) خساراتی وارد کند. معیر(عاریه دهنده) مسئول خسارات نخواهد بود. مگر اینکه عرفاً مسبّب محسوب شود.
- مخارج نگهداری مال مورد عاریه: هزینه‌هایی که برای بقای مال پرداخت میشود. مثل رفع خرابی سقف اتاق و رفع گرفتگی چاه به عهده مالک و معیر است و نمی‌توان آن را بر دیگری تحمیل کرد. بهترین وکیل اصفهان بیان میکند در زمانی که شما مالی را عاریه داده اید، در صورتی که هزینه هایی برای آن مال بوجود بیاید که برای باقی ماندن مال ضروری باشد. در این صورت شما به عنوان مالک مسئول خواهید بود.
«این دو مورد تعهدات معیر بود که در اختیارتان قرار دادیم همراه باشید تا وظایف و تعهدات مستعیر رادر اختیارتان قرار دهیم.»
وظایف و تعهدات مستعیر
-
مستعیر به عنوان طرفی که مال را به صورت امانت برای استفاده دریافت میکند، دارای وظایف و تعهدات متعددی است که عمدتاً بر محور حفظ مال و استفاده صحیح از آن دور می‌زند. این وظایف عبارتند از:
-
استفاده مطابق با اذن و عرف:
- مستعیر مکلف است از مال مورد عاریه دقیقاً به همان نحوی که معیر اذن داده است (از نظر نوع استفاده، زمان، مکان و سایر شرایط ذکر شده) استفاده نماید.
- هرگونه استفاده خارج از محدوده اذن داده شده، “تعدی” محسوب شده و مسئولیت‌آور است.
- در صورتی که نحوه انتفاع در اجازه معیر مشخص نشده باشد، مستعیر باید مطابق با عرف و عادت رایج در خصوص آن مال و متناسب با هدف از عاریه، از آن استفاده کند.
-
حفظ و نگهداری مال مورد عاریه:
- در اینجای مقاله تعهدات معیر و مستعیر آمده که ید (تصرف) مستعیر بر مال عاریه اصولاً “ید امانی” است. این بدان معناست که او باید در نگهداری مال، دقت و مراقبت متعارف را به عمل آورد و از اقداماتی که منجر به تلف یا آسیب دیدن آن میشود، خودداری کند.
- کوتاهی در نگهداری متعارف مال، “تفریط” نامیده میشود و موجب مسئولیت (ضمان) مستعیر خواهد بود.
-
عدم انتقال مال به غیر:
- مستعیر اصولاً حق ندارد مال مورد عاریه را بدون اجازه صریح معیر، به شخص دیگری واگذار کند، چه به صورت عاریه مجدد، اجاره، رهن یا هر عنوان دیگری. اذن استفاده معمولاً قائم به شخص مستعیر است.
-
رد (بازگرداندن) عین مال:
- از نظر بهترین وکیل تجاوز به عنف در اصفهان پس از پایان مدت عاریه یا رسیدن به هدفی که برای آن مال به عاریه گرفته شده بود، مستعیر موظف است عین همان مال را به معیر یا نماینده قانونی او بازگرداند.
- از آنجایی که عاریه عقدی جایز است (مگر در موارد خاص)، هر زمان که معیر مال خود را مطالبه کند، مستعیر باید آن را برگرداند، مگر اینکه عرفاً یا طبق توافق، زمانی برای استفاده تعیین شده باشد و مطالبه پیش از موعد، ضرری نامتعارف به مستعیر وارد کند.
-
پرداخت هزینه‌های متعارف انتفاع:
- هزینه‌های عادی و جزئی که لازمه استفاده از مال مورد عاریه است (مانند هزینه سوخت خودروی عاریه‌ای در زمان استفاده، یا خوراک متعارف حیوان عاریه‌ای) معمولاً بر عهده مستعیر است، مگر آنکه خلاف آن شرط شده باشد یا عرف ترتیب دیگری را ایجاب کند. هزینه‌های اصلی و مربوط به حفظ و بقای عین مال بر عهده معیر است.
-
مسئولیت (ضمان) در قبال تلف یا نقص:
- قاعده اصلی: همانطور که گفته شد، ید مستعیر امانی است و او ضامن تلف یا نقص مال عاریه نیست، مگر اینکه مرتکب تعدی (استفاده نامتعارف یا خارج از اذن) یا تفریط (کوتاهی در نگهداری) شده باشد.
- استثنائات مهم (طبق قانون مدنی ایران):
- شرط ضمان: طرفین می‌توانند ضمن عقد عاریه شرط کنند که مستعیر ضامن مال باشد، حتی اگر تعدی یا تفریط نکرده باشد (ماده ۶۴۲ ق.م). در این صورت، مسئولیت او شبیه به مسئولیت غاصب خواهد بود.
- عاریه طلا و نقره: اگر مال مورد عاریه، طلا یا نقره باشد، مستعیر ضامن تلف یا نقص آن خواهد بود، مگر اینکه طرفین صراحتاً شرط عدم ضمان کرده باشند (ماده ۶۴۳ ق.م).
رعایت این وظایف توسط مستعیر، موجب حفظ حقوق معیر و جلوگیری از بروز اختلاف و مسئولیت برای خود او خواهد شد.
-
مال عاریه چه شرایطی باید داشته باشد؟
حالا که تعهدات معیر و مستعیر را درک کردید باید بدانید که مال عاریه باید چه شرایطی داشته باشد. اولین و مهم ترین شرط مال مورد عاریه، معلوم و معین باشد. تلویزیون یا فرش استفاده آن ها معلوم و مشخص است. اما شما فرض کنید ماشین خود را به عنوان مال عاریه در اختیار دیگری قرار دادید. تا با ماشین شما به سفر برود. اما آن شخص با ماشین شما باربری یا مسافر کشی کند. از این رو قبل از هر چیزی اول تعیین کنید اموال خود را برای چه موردی عاریه می دهید.
دومین موردی که باید به آن توجه کرد این است که استفاده از مال عاریه ای باید معقول و مشروع باشد. گاهی ممکن است چیزی که شما به کسی قرض می دهید هم برای عمل مشروعی استفاده شود هم عمل نامشروع. برای مثال بهترین وکیل حقوقی در اصفهان بیان میکند شما ماشین خود را برای مسافر کشی به شخصی به عنوان عاریه بدهید و آن شخص برای پخش مواد مخدر استفاده کند.
و سومین مورد که باید در خصوص شرایط مال عاریه بدانید این است که مالی که شما عاریه می دهید باید پس از استفاده باقی بماند و از بین نرود. مثلا بهترین وکیل تجاوز به عنف در اصفهان بیان میکند وقتی شما خانه خود را به کسی عاریه می دهید؛ پس از استفاده ی عاریه گیرنده هم قابل استفاده ی مجدد است و از بین نمی رود.
