نکات الزام به تمکین و عدم تمکین موجه

در پرونده های قضایی و دادرسی ، هر کلمه معنای خاصی دارد و کاربرد آن برای یک شخص یا افراد به طور کلی مسئولیت های متفاوتی را ایجاد میکند. زن می تواند پس از صدور قرار ازدواج و به رسمیت شناختن ازدواج ، از همسرش تقاضای نفقه کند. از طرف دیگر ، یک مرد همچنین می تواند از همسرش تمکین بخواهد. در واقع بعد از جاری شدن عقد نکاح، رابطه زن و شوهری آغاز خواهد شد. و زوجین موظف به انجام وظایف خود در قبال یکدیگر می شوند.

وکیل خانواده در اصفهان کوشیده تا نکات الزام به تمکین و عدم تمکین موجه را برای شما عزیزان در این مقاله شرح دهد.

تمکین چیست؟

واژه تمکین به معنای تن دادن است و منظور از آن اطاعت زن در مقابل خواسته های شوهر و انجام وظایفش در مقابل اوست. با وجود اینکه مفهوم تمکین شامل آقایان نیز می شود (از قبیل پرداخت نفقه و تامین هزینه های زن و زندگی) و طرح دعوی توسط زن نیز قابل پیگیری بوده و در صورت عدم تمکین مرد، زن حق طلاق خواهد داشت. اما در زبان عامیانه این عبارت در مورد زن ها استفاده می شود. همانطور که پیشتر گفتیم، زوجین ملزم به تمکین از هم هستند.

اما برخی مواقع یکی از زوجین (معمولا زن) از تمکین خودداری می کند. تحت چنین شرایطی اگر مسئله توسط خود زوجین قابل حل نباشد، زوج مجبور به اقدام از طریق دادگاه خانواده و ارائه دادخواست عدم تمکین و خواستار صدور حکم الزام به تمکین خواهد شد.

نکات مربوط به الزام تمکین

چنانچه شخصی بدون داشتن دلایل موجه، از تمکین در برابر دیگری امتناع کند، باید به صورت قانونی ملزم نمود که به وظایف زناشویی خود عمل نماید. الزام به تمکین تنها از جانب حکم دادگاه قابل اجراست و خود زوجین حق ندارند با توسل به زور همسر خود را ملزم به تمکین از خود نمایند. حتی با وجود صدور حکم دادگاه نیز، نمی توان شخص را مجبور به تمکین نمود. البته عدم اطاعت از حکم دادگاه عواقبی(از جمله لغو دریافت حق و حقوق وی از جانب همسر) را به دنبال خواهد داشت. در واقع اگر زوجه رای دادگاه را اجرا نکند ناشزه محسوب می شود.

الزام به تمکین از سوی زن

اصولا زمانی که معنا و مفهوم الزام به تمکین و عدم تمکین موجه مورد سوال قرار می گیرد. که منظور الزام به تمکین زوجه می باشد ؛ چرا که انجام تکلیف تمکین در خصوص زنان پر رنگ تر از مردان است و در مقابل ، الزام به پرداخت نفقه زن در خصوص مردان به کار می رود . بر این اساس ، چون در عقد دائم زن مکلف است که از شوهر خود تمکین نماید ، در صورتی که زن بدون وجود هیچ دلیل منطقی و یا قانونی از تمکین در مقابل شوهر خود امتناع کند ، شوهر وی این حق را خواهد داشت که به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای الزام به تمکین زن را مطرح نماید. در این صورت زن باید در دادگاه حاضر شده و به  که از سوی مرد مطرح شده است، پاسخ دهد و اگر مدعی عذر موجه برای عدم تمکین است، آن را به دادگاه ارائه نماید.

الزام به تمکین از سوی مرد

همانگونه که در قسمت های قبل اشاره گردید ، علاوه بر اینکه بر اساس قانون امکان اقامه دعوای الزام به تمکین زن وجود دارد ، زن نیز تحت شرایطی می تواند تقاضای الزام به تمکین مرد را در دادگاه مطرح کند ؛ هر چند این تقاضا به دلیل شرم و حیای خانم ها کمتر در دادگاه ها مطرح می شود و به جای آن خانم ها معمولا الزام به تمکین شوهر را ضمن دادخواست مطالبه نفقه مطرح می کنند ، با این حال به لحاظ شرعی و قانونی نیز می توان مرد را موظف به تمکین در قبال همسر دانست که در غیر این صورت ، زن ابزارهای لازم برای الزام به تمکین مرد را در اختیار خواهد داشت.

انواع تمکین

تمکین عام بدین معناست که زن باید در منزل شوهر یا مکان دیگر که شوهر انتخاب نماید سکونت یابد تا در دسترس شوهرش باشد. به گفته های وی عمل نماید. طبق ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی، زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی گزیند. مگر آنکه اختیار تعیین منزل طی عقد به زن داده شده باشد.

تمکین خاص به معنای تمکین جنسی یا به عبارتی اطاعت زن در قبال مرد مبنی بر برقراری رابطه جنسی با وی است.

نکات موجه بودن عدم تمکیناگر زن در دوره عادت ماهانه یا دوره نفاس باشد می تواند از رابطه زناشویی با شوهر امتناع کند.

۱.اگر زن در دوره عادت ماهانه یا دوره نفاس باشد می تواند از رابطه زناشویی با شوهر امتناع کند.

۲.اگر مرد دچار امراض مقاربتی شده باشد، بر طبق ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی زن می تواند از تمکین خاص امتناع کند.
ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی – « هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود».

۳.استناد به حق حبس برای زوجه باکره به شرطی که تمکین عام نکرده باشد.

۴.زن ثابت کند که بودن او در منزل شوهر موجب خوف ضرر بدنی، مالی و یا شرافتی برای زوجه است.
ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی– «اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن می تواند مسکن علیحده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه برعهده شوهر خواهدبود».

۵.عدم تهیه منزل مناسب شان برای زوجه – بهتر است مطلب الزام به تهیه مسکن را مطالبه نمایید.

۶.اگر زوجه باکره در مقام دفاع از دادخواست الزام به تمکین زوج، به دادگاه اعلام می کند که می خواهد از حق حبس خود استفاده کند و تا تمام مهریه به او پرداخت نشده است تمکین نمی کند. در قانون برای زوجه باکره حقی در نظر گرفته شده است، که به آن حق حبس می گویند. در این خصوص قاضی رسیدگی کننده مجبور است که دادخواست زوج را رد کند.

بررسی درخواست تمکین در دادگاه

برخی از زنان در جلسات دادرسی شرکت نمی کنند و فکر می کنند این می تواند به آنها کمک کند. اما این غیبت دقیقاً به ضرر آنها تمام می شود ، زیرا در صورت قانونی و واقعی نبودن ، دادگاه به زن رأی خواهد داد. اما زنانی که در دادگاه حاضر می شوند معمولاً اظهارات خاصی می کنند. از جمله: “شوهرم مرا کتک زد. آن شخص مجرم است. ناموس من در خانه اش در خطر بود. شوهرم با زن دیگری رابطه نامشروع داشت. ممکن است زنان در دادگاه اغراق کنند تا محکوم نشوند. نکته قابل تأمل در این زمینه این است که در دادگاه های خانواده اصل تمکین برای زنان است. اگر دلایل زن غیر موجه باشد ادعای مرد پذیرفته شده و زن به زندگی مشترک بازمی گردد.