همه چیز راجب قراردادهای کاری و نکات حقوقی آن
ارسال شده توسط وکیل پایه یک دادگستری در ۱۳۹۸-۰۳-۲۲
قراردادهای کاری در یک شرکت ،موسسه ،ارگان دولتی و خصوصی و هر جایی که مربوط به استخدام نیرو و کارفرما باشد ، نخستین مرحله برای شروع کار نیروی جدید میباشد. قراردادهای کاری براساس قانون کار یا استخدام کشوری بین کارفرما و کارمند یا کارگر منعقد میشوند. مسائل حقوقی در کسب و کارها از جمله قراردادهای کاری یکی از مهمترین مواردی است که کارفرما و کارجو باید به آن آگاه باشند.
از جمله مسایلی که باید در این زمینه بدانیم عبارت است از انواع قرارداد کار ، نکات مهم حین قرارداد ، وظابف و حقوق کارمند و کارفرما دربرابر هم و موارد فسخ قرارداد میباشد.
انواع قراردادهای کاری
به طور کلی قراردادهای استخدام به دودسته قراردادهای استخدام در ادارات دولتی و قراردادهای استخدام در شرکت‌های خصوصی تقسیم میشوند.طبق قانون استخدام کشور ، در ادارات دولتی ۳نوع قرارداد کاری شامل استخدام رسمی ، پیمانی و قرارداد کاری در ایران وجود دارد. بخش خصوصی نیز تحت پوشش نظام استخدامی قانون کار میباشد و قراردادهای کاری آن شامل ۳ نوع قرارداد دائم ، قرارداد کار با مدت موقت، قرارداد آزمایشی ، قرارداد آموزشی و قراداد کار برای انجام کار معین می باشد.
قرارداد دائم
این نوع قرارداد دائمی میباشد و در این آن زمانی برای پایان قرارداد ذکر نمی شود یا در متن قرارداد به نامحدود بودن آن اشاره می شود. پایان دادن این نوع قرارداد منوط به احراز شرایط یا انجام ترتیباتی است و فسخ یکطرفه آن قانونا امکانپذیر نیست. از جمله مواردی که باعث می شود قرارداد کار غیرموقت خاتمه یاید عبارت است از فوت، بازنشستگی یا ازکارافتادگی کارگر، استعفای کارگر طبق ترتیباتی که قانون مقرر کرده است، اخراج موجه کارگر و…
قرارداد موقت یا مدت معین
در این نوع قرارداد، خاتمه قرارداد در آن درج میشود و با پایان زمان آن قرارداد خاتمه می یابد. در قرارداد موقت هیچ یک از طرفین تا پایان قرارداد مجاز به فسخ یکطرفه آن نیستند. تمدید چندباره قرارداد موقت، آن را به قرارداد دائم تبدیل نمی کند.
قرارداد برای انجام کارمعین
در چنین قراردادهایی انجام حجمی از کار تعهد می شود و با ایفای تعهد و پرداخت حق الزحمه توافق شده قرارداد پایان می یابد. در این نوع قرارداد نیز تا انجام موضوع تعهد و کار امکان فسخ یکطرفه آن قانونا مقدور نیست.
قرارداد آزمایشی
قرارداد آزمایشی در واقع قرارداد مقدماتی برای قرارداد غیر موقت است که زمینه را برای آشنایی و همکاری کارگر و کارفرما فراهم می سازد و زمانی را برای تفاهم در اختیار دو طرف قرار می دهد که در صورت نظر مساعد طرفین، تداوم خواهد یافت. چنین قرادادی برای کارگران ماهر حداکثر ۳ ماه و برای کارگر ساده یک ماه است و در طول مدت قرارداد هریک از طرفین می توانند قرارداد را فسخ کنند.
قرارداد آموزشی
این نوع قرارداد فقط با افراد بین ۱۵ تا ۱۸ سال سن منعقد می شود. چنین افرادی را کارگر نوجوان می نامند. حداکثر مدت قرارداد با آنها سه سال است و کارگر نوجوان برای کار توأم با آموزش به استخدام درمی آید. برای کارگر نوجوان نیز باید حقوق و مزایای مقرر در قانون کار رعایت شود و حق بیمه اش نیز که از حداقل حقوق سال مربوطه نباید کمتر باشد به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود. نظام کاری آموزش همراه با کار، همان نظام استاد شاگردی است که قبلا در کشور بسیار مرسوم بوده است.
چه نوع استخدامی بهتر است؟
حال اینکه کدام نوع استخدام بهتر است بستگی به طرفین قرارداد دارد. درصورتی که از نگاه کارگر و مستخدم به موضوع بنگریم بهترین نوع اشتغال، استخدام رسمی در دستگاه های دولتی و اشتغال دائم و غیرموقت در بخش خصوصی است. زیرا این نوع استخدام امنیت شغلی فرد را تضمین میکند. اما اگر از نظر صاحبکار و کارفرما موضوع به موضوع بنگریم او می خواهد نیروی مورد نیاز خود را به طور موقت استخدام کند، تا هر وقت نیازی به وی نداشت، بتواند قرارداد را تمدید نکند.
نکات مهم حین قرارداد کاری
مهمترین نکته حین بستن قراردادهای کاری این است که اگر با مسائل حقوقی آشنا نیستید، حتما پیش از امضای هر قراردادی، آن را به دقت مطالعه کنید و در صورت داشتن ابهام در بند و ماده‌ای، درباره آن سوال کنید. از پرسیدن معنی عبارات حقوقی داخل قرارداد هراس نداشته باشید تا در آینده با مشکلات حقوقی روبرو نشوید! در ادامه با نکات مهم قرارداد کاری با ما همراه باشید.
موضوع قرارداد را دقیق و کامل توضیح دهید
از جمله نکات مهم قرارداد کاری موضوع قرارداد میباشد؛ زمانی که دچار مشکلات حقوقی شوید، دادگاه اولین قسمتی که به آن توجه خواهد کرد موضوع قرارداد است. بنابراین باید در قسمت موضوع قرارداد، به صورت دقیق و کامل توضیح دهید که در مدت قرارداد چه کارهایی را باید انجام دهید و دقیقا کار شما چیست.
مدت زمان قرارداد مشخص شود
از دیگر بندهای مهم قرارداد استخدام مدت زمان قرارداد میباشد. در صورتیکه قرارداد شما دائمی باشد، باید این مورد در قرارداد مشخص شود و در صورتیکه قرارداد شما برای مدت خاصی حتی چند سال است، باید تاریخ شروع کار و اتمام کار به دقت در قرارداد درج گردد.
کار کردن همراه با بیمه یا بدون بیمه
سابقه بیمه یکی از مسائلی است که میتواند در دعواهای حقوقی بر سر موضوع سابقه بیمه افراد تأثیرگذار باشد. به همین دلیل در قراردادهای استخدامی حتما باید درج شود که در مدت زمان استخدام، به شما بیمه تعلق می‌گیرد یا خیر!
اطلاعات مربوط به حقوق شما کامل درج شود
نکته مهم بعدی این است که حتما مشخص کنید در مدت زمان قرارداد استخدامی به شما چه مبلغی پرداخت خواهد شد و در چه تاریخی؟ باید تمام جزئیات پرداختی و دریافتی در قرارداد ذکر شود. حقوق شما در چه تاریخی به حساب شما واریز میشود؟ به چه شماره حسابی؟ و اینکه پاداش، حق اولاد، حق مأموریت و… برای شما محاسبه خواهد شد یا خیر! این مورد باید به صورت دقیق و با جزئیات کامل در قرارداد درج شود.
به مرخصی و تعطیلات هم توجه کنید
شاید در ابتدا این مساله مهم نباشد ولی پس از گذشت مدتی از قرارداد متوجه اهمین آن میشوید.بنابراین مدت زمان دریافت مرخصی و روزهای تعطیل و همچنین با حقوق یا بدون حقوق بودن مرخصی را نیز در قرارداد کار ذکر کنید.
امکان تمدید قرارداد دکر شود
در بعضی موارد پس از پایان مدت زمان قرارداد، کارفرما تمایل به ادامه همکاری و تمدید قرارداد دارد؛ این مورد میتواند در قرارداد ذکر شود که تمدید قرارداد میتواند کتبی یا شفاهی باشد و منع قانونی ندارد.
قوانین شرکت را مطالعه کنید
هر شرکتی دارای قوانین و مقررات داخلی خاص خود می باشد،بنابراین در قراردادهای کاری این بند نیز اضافه خواهد شد، بهتر است تمام قوانین را با دقت مطالعه کنید تا دچار مسائل داخلی شرکت نشوید.
مدت زمان تسویه حساب با شما
این موضوع نیز میتواند به نفع شما تمام شود، البته در صورتیکه به آن دقت کنید! در قراردادهای کاری معمولا شما یک ماه فرصت خروج از شرکت را دارید و پس از خروج شما، شرکت نیز دو ماه فرصت دارد تا با شما تسویه حساب کند؛ اما برخی شرکت‌ها این مدت زمان را اضافه می‌کنند که به نفع خودشان است و باید هنگام امضای قرارداد به این بند نیز توجه داشته باشید.
نسخه های قرارداد
مهم است که قرارداد کار در ۴ نسخه یکسان به همراه مهر و امضای دوطرف بر روی برگه‌ها تهیه و تنظیم شده و یک نسخه به کارگر، یک نسخه به کارفرما، یک نسخه به اداره کار و یک نسخه هم به شورای کار/اتحادیه کارگری تسلیم شود. در صورت وجود نداشتن شورای کار/اتحادیه کارگری، مطابق قانون کار، این نسخه از قرارداد، در اختیار نماینده کارگر قرار خواهد گرفت.نکته مهم اینکه در صورتی کارفرمایی قصد نگهداری هر دو نسخه را نزد خود داشت، به هیچ عنوان قبول نکنید.
وظابف و حقوق کارمند و کارفرما دربرابر هم
طبق قرارداد کاری منعقد شده بین کارگر و کارفرما، هریک دارای حقوقی بوده و در قبال هم تکالیفی دارند. از جمله تعهداتی که کارگر نسبت به کار و کارفرما دارد می‌توان به مواردی از قبیل اجرای درست کار، دقت، رعایت امانت، اجرای دستورات کارفرما، رعایت مقررات انضباطی و شراکت صحیح در کارهای گروهی اشاره کرد. در مقابل، از جمله تعهداتی که کارفرما در قبال کارگر یا کارمند دارد می‌توان مواردی مانند رعایت کردن شرایط کار، پرداخت کامل و به‌موقع حق الزحمه، پرداخت حق سنوات، بیمه، پرداخت معوقات در پایان کار، تسلیم گواهی انجام کار، تأمین ایمنی و سلامت کارگر، تأمین ابزار و وسایل کار برای کارگر و جلوگیری پرهیز از بهره‌کشی از کارگر را نام برد.
موارد فسخ قراردادهای کاری
به صورت کلی پایان دادن به قرارداد کار میتواند به دلیل یکی از عوامل زیر باشد:
۱. پایان یافتن کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است.
۲. پایان مدت زمان قراردادهای موقت کار و عدم تجدید آن.
۳. پایان به علت حوادث؛مثلا بر اثر حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله یا حوادث غیرقابل پیش‌بینی مثل آتش‌سوزی، کارگاه به کلی نابود شده و امکان ترمیم آن وجود نداشته باشد. در اینجا قرارداد خاتمه‌یافته محسوب میشود و کارگران تحت پوشش بیمه‌ی بیکاری قرار می‌گیرند.
۴. فوت کارگر.
۵. بازنشستگی کارگر.
۶. از کار افتادگی کلی به طوری که طبق نظر کمیسیونِ پزشکیِ تأمین اجتماعی، کارگر بیش از ۶۶درصد از توانایی خود را برای کار از دست بدهد.
۷. استعفای کارگر مربوط به قراردادهای دائمی است؛ لذا کارگری که دارای قرارداد کار معین یا با مدت معین است حق استعفا ندارد. برای استعفا کارگر باید اولا استعفای خود را به طور کتبی تنظیم و تحویل کارفرما نماید و ثانیا پس از تقدیم استعفا به کارفرما، یک ماه به کار خود ادامه دهد.
۸. اخراج کارگر؛ اخراج کارگر میتواند به دلایل مختلفی باشد ازجمله:
- به دلیل کوتاهی و بی‌انضباطی کارگر؛
- به دلیل محکومیت جزایی. هرگونه توقیف متهم که منجربه محکومیتش شود میتواند موجب اخراج کارگر خواهد بود؛
- از دیگر مواردی که برای اخراج میتواند وجود داشته باشد ازجمله اینکه کارفرما ورشکسته شود یا فعالیتی که کارگاه برای آن تشکیل شده در انحصار دولت قرار بگیرد و.. میباشد.
۹. در مورد قرارداددهای نامحدود و مشروط به عدم مخالفت با قانون فسخ قرارداد به نحوی که در متن قرارداد پیش‌بینی شده است امکان پذیر است.
مشاوره با وکیل متخصص در امور قرارداها
اگر در آستانه انعقاد قرارداد کاری هستید و قرار است کارگر یا کارمند شوید یا اینکه کارفرما هستید و می‌خواهید نیروی کار استخدام کنید، می‌توانید با مراجعه به این مقاله، اطلاعات مفیدی کسب نمایید.با این حال قرارداد کار و جذب نیرو یکی از مهمترین قراردادهای حقوقی است که باید برای امضای آن دقت کافی داشت و بدیهی است که نکات مهم قرارداد کاری ذکر شده در این مطلب، به صورت کامل و کافی نمیباشد .از این رو در هنگام نگارش و عقد قراردادهای حقوقی مسائلی دیگر را نیز باید مدنظر داشت که دفتر ما با بهره گیری از وکیل متخصص امور کیفری و حقوقی به عنوان یک وکیل مجرب در زمینه تنظیم قراردادها میتواند این خلأ را برای شما پر کند.
وکیل حسین یاوری بهترین وکیل کیفری اصفهان برای کمک به کارجویان، کارفرمایان، شرکت‌ها و استارتاپ‌ها، امکان مشاوره رایگان و حضوری را فراهم نموده تا پاسخگوی کامل نیاز‌های قراردادی استخدام مشتریان باشد.