وکیل مطالبه نفقه + روش های قانونی مطالبه نفقه
ارسال شده توسط وکیل پایه یک دادگستری در ۱۴۰۰-۱۰-۱۴
مطالبه نفقه
پرداخت هزینه های زندگی و نفقه از جمله وظایف زوج می باشد. قانون گذاران برای عدم پرداخت نفقه اهمیت زیادی قائل شده اند و ضمانت اجراهای مستقیم و غیر مستقیم متعددی قائل هستند. تا این حد که در تعیین میزان نفقه توانایی مالی مرد را در نظر نگرفته و شأن و طبقه اجتماعی و درجه تمول زن را ملاک محاسبه میزان نفقه قرار داده است.
ضمانت اجرای قانونی پرداخت نفقه
در صورتی که زوج بدون دلیل محکمه پسندی نسبت به پرداخت نفقه زوجه استنکاف نموده و از پرداخت نفقه حال و آینده زوجه سرباز زند، قانونگذار در فصل نوزدهم ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی ضمانت اجرایی کیفری را مقرر نموده مبنی بر اینکه « هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد. یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید دادگاه او را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می نماید».
همچنین ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده مقرر می کند « هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین ایشان ندهد، به حبس تعزیری درجه شش محکوم خواهد شد». که منجر به شش ماه الی ۲ سال حبس تعزیری می باشد. استثنائی در خصوص نفقه جاریه زوجه وجود دارد مبنی بر اینکه در صورتی که زوجه باردار باشد و از همسر خود طلاق بگیرد. پرداخت نفقه زوجه تا زمان تولد فرزند بر عهده زوج می باشد.
روشی قانونی برای مطالبه نفقه گذشته
امکان این که چندین سال از عدم پرداخت نفقه زوجه گذشته باشد و زن بنا به دلایل عدم آگاهی نسبت به حقوق خویش یا نیز حفظ زندگی مشترک اقدامی قضایی مبنی بر مطالبه نفقه خویش نکرده باشد وجود دارد. قانونگذار مطالبه نفقه گذشته زوجه را مشمول مرور زمان نمی داند و زوجه می تواند با ارائه دلایل و مستندات به محکمه نفقه پرداخت نشده پیشین خویش را مطالبه کند.
در این راستا ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی مقرر می کند « زوجه می تواند در هر حال برای نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوا نماید و طلب او از بابت نفقه مزبور طلب ممتاز بوده و در صورت افلاس یا ورشکستگی شوهر، زن مقدم بر غرما خواهد بود». برای این کار زوجه ابتدا می بایست با تنظیم دادخواست مطالبه نفقه ایام گذشته در یکی از دفاتر خدمات قضایی و مشخص کردن دوران مورد تقاضا در دادخواست، و نیز با اضافه کردن دلایل و مستنداتی از قبیل شهادت شهود یا مدارکی دال بر اثبات مدعای خویش به دادخواست، اقامه دعوی نماید.
البته در صورت پرداخت هزینه دادرسی از سوی زوجه، ایشان می تواند تمام هزینه ها را از زوج مطالبه نماید. مطالبه نفقه ایام گذشته زوجه امری استثنائی است و نمی توان نفقه گذشته اقارب و نزدیکان را مطالبه نمود. زیرا که در ادامه ماده ۱۲۰۶ ق.م آمده «اما اقارب فقط نسبت به آتیه می توانند مطالبه نفقه نمایند».
روش های مطالبه نفقه در قانون قضایی ایران
گاهی ممکن است زوج از پرداخت نفقه زوجه امتناع کند و معاش زوجه با مشکل مواجه شود. در این صورت زوجه از زمان طرح دادخواست نسبت به مطالبه نفقه خویش، تا مادامی که فرایند رسیدگی قضایی ادامه پیدا کند، مستحق دریافت نفقه می باشد و محکمه زوج را ملزم به پرداخت نفقه می کند. مگر این که دلایل موجه ای مبنی بر عدم پرداخت هزینه های زندگی زوجه را ارائه نماید. وکیل حسین یاوری، وکیل مطالبه نفقه بصورت مطمئن مسائل حقوقیتان را حل خواهد کرد.
از طریق شکایت کیفری
وکیل نفقه : ترک فعل انفاق به افراد واجب النفقه مانند زوجه و فرزندان به موجب قانون مجازات اسلامی، جرم و شخص مرتکب، مجرم است و مجازات آن حبس می‌باشد. زوجه می‌تواند با مراجعه به دادسرای محل زندگی مشترک، ابتدائاً شکواییه‌ای مبنی بر ترک انفاق تنظیم و پس از انجام تحقیقات در کلانتری، حکم به مجازات زوج داده خواهد شد.
نفقه و شاغل بودن زن
همانطور که در مشاوره حقوقی نفقه نیز بیان شد، زوج موظف است که به همسر خود نفقه پرداخت کند. وضعیت اشتغال زن نمی‌تواند مانع از پرداخت نفقه شود. مرد نمی‌تواند با این بهانه که همسرش شاغل است از پرداخت نفقه به او خودداری کند. زیرا پرداخت نفقه از جمله وظایفی است که مرد باید حتماً آن را اجرا کند.
ترک منزل توسط زوجه
اگر زن منزل مشترک را بدون عذر موجه قانونی ترک کند ناشزه محسوب شده است و حقی برای دریافت نفقه نخواهد داشت. اگر ترک منزل توسط زن عذر موجه قانونی داشته باشد مثل اینکه توسط مرد مورد سوءرفتار و خشونت و ضرب و جرح قرار بگیرد و خوف ضرر جانی وجود داشته باشد. باید علت ترک منزل را بوسیله اظهارنامه به اطلاع شوهر برساند.
نفقه معوقه زن
زن می‌تواند نفقه معوقه خود یعنی زمان گذشته را مطالبه و برای وصول آن در دادگاه اقامه دعوی کند. اما خویشاوندان نسبی فقط نسبت به آینده می‌توانند مطالبه نفقه کنند. در این خصوص قانونگذار در ماده ۱۲۰۶قانون مدنی می‌گوید که زوجه در هر حال می‌تواند برای نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوا کند و طلب او از بابت نفقه مزبور طلب ممتاز بوده و در صورت ورشکستگی شوهر، زن مقدم بر سایر طلبکاران خواهد بود.
شرایط پرداخت نفقه در موارد خاص
نفقه در زمان اعمال حق حبس
تا قبل از تصویب قانون حمایت از خانواده ۱۳۹۱ به موجب رأی وحدت رویه شماره ۶۶۳ مورخ ۷۸/۲/۱۴ صادره از سوی هیئت عمومی دیوان عالی کشور اعمال حق حبس در مورد مهریه مطابق ماده ۱۰۸۵ ق.م.ا در حکم ناشزه بودن نسبی زن محسوب شده و زن حق طرح شکایت کیفری از بابت ترک انفاق را ندارد. صرفا می‌توانست از حیث جنبۀ حقوقی نسبت به مطالبه نفقه اقدام نماید. که خوشبختانه به تصریح تبصره ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱ این رأی نسخ ضمنی شده است. بنابراین، زوجه تا زمانی که در دوران عقد به سر می‌برد و حتی باکره می‌باشد. می‌تواند به جهت عدم دریافت نفقه شکایت کیفری مطرح نماید و موضوع واجد وصف کیفری می‌باشد.
نفقه پس از طلاق
در طلاق رجعی در زمان عده (سه ماه و ۱۰ روز پس از ثبت طلاق) مرد باید به همسرش نفقه بپردازد. لیکن در طلاق بائن و فسخ نکاح، نفقه ای به زن تعلق نمی‌گیرد و قانون گذار در ماده ۱۱۰۹ در این خصوص بیان داشته که: «نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است. مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد. لیکن اگر عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد. مگر در صورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.»
نفقه در عده وفات
در عده وفات نفقه زن در صورت مطالبه، از اموال کسانی که پرداخت نفقه به عهده آن‌هاست تأمین می شود.
نفقه در عقد موقت
در صورتی که زن به عقد موقت مردی در بیاید نفقه به وی تعلق نخواهد گرفت. مگر این که هر دو طرف توافق به پرداخت نفقه کرده باشند. همان‌طوری که ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی به این موضوع تصریح دارد. بدین صورت که: «در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد، مگر اینکه شرط شده یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد».
