مفهوم عقد نافذ و غیر نافذ و شرایط آن
ارسال شده توسط وکیل پایه یک دادگستری در ۱۴۰۱-۰۸-۲۲
در حقوق مدنی ایران، شناخت مفهوم عقد نافذ و غیرنافذ نقش مهمی در درک اعتبار و آثار حقوقی قراردادها دارد. عقد نافذ، عقدی است که تمام شرایط اساسی صحت در آن رعایت شده و بلافاصله پس از انعقاد، اثر قانونی دارد، در حالی که عقد غیرنافذ، هرچند ممکن است از نظر ظاهری صحیح باشد، اما تا زمانی که مورد تأیید شخص ذی‌نفع قرار نگیرد، فاقد اثر حقوقی است. شرایطی همچون وجود قصد و رضا، اهلیت طرفین، مشروع بودن موضوع و نبودن نقص‌هایی چون اکراه یا فضولی، از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر نافذ یا غیرنافذ بودن یک عقد به شمار می‌روند.همانطور که در مطالب قبلی انواع عقود را بررسی کردیم. میدانید که عقود شرایط و قوانینی دارند که اگر رعایت نشوند میتواند موجب باطل شدن عقد شوند. در ادامه مقاله عقد نافذ و غیر نافذ بهترین وکیل خانواده در اصفهان به مفهوم عقد ناقذ و غیر نافذ میپردازد. همراه ما باشید.
مفهوم عقد نافذ و غیر نافذ
در ابتدا بهتر است بدانید که چه عقدی در حقوق صحیح است. عقدی که در آن تمام شرایط صحت معامله رعایت شده باشد. آن عقد صحیح است. شاید برایتان سوال باشد که شرایط صحت معامله چه مواردی هستند. این شرایط عبارت اند از قصد و رضایت طرفین در معامله، اهلیت طرفین عقد، معین بودن موضوع مورد معامله، مشروع بودن جهت معامله. بنابراین اگر یکی از این موارد رعایت نشود عقد صحیح نیست. بهترین وکیل اصفهان بیان میکند در واقع به قراردادی که شرایط صحت معامله در آن رعایت نشود، قرارداد غیرنافذ می گویند.
مفهوم عقد نافذ
برای مفهوم عقد نافذ بهترین وکیل خانواده در اصفهان بیان میکند که در این عقد شرایط صحت معامله به طور دقیق در رعایت شده و به طور قانونی منعقد شده است. از این رو این عقد اثر حقوقی دارد. اثر حقوقی یعنی باید تمامی تکالیف و تعهدات موجود در قرارداد اجرا شود. در واقع قرارداد، منشا به وجود آمدن حق و تکلیف برای طرفین آن است.
عقد نافذ به عقدی گفته میشود که تمامی شرایط اساسی صحت قصد و رضا، اهلیت طرفین، موضوع مشروع و جهت قانونی در آن رعایت شده باشد و از نظر حقوقی معتبر و لازم‌الاجرا تلقی شود. این نوع عقد پس از انعقاد، بدون نیاز به اجازه یا تأیید شخص ثالث، آثار قانونی خود را ایجاد میکند و طرفین موظف به انجام تعهدات ناشی از آن هستند. عقد نافذ در برابر عقد باطل (که از اساس فاقد اعتبار است) و غیرنافذ (که تا زمان اجازه شخص ذی‌نفع بی‌اثر است) قرار می‌گیرد.
عدم نفوذ چیست؟
در این بخش از مقاله عقد نافذ و غیر نافذ آمده که باید بدانید نقطه مقابل نفوذ عدم نفوذ است. عدم نفوذ را بهترین وکیل خانواده در اصفهان مربوط به قسمتی از شرایط صحت معامله یعنی رضایت طرفین میداند. یعنی اگر فردی با اکراه معامله نماید و یا اگر شخصی مال کسی دیگر را بدون اذن او معامله کند مانند فضولی، این عقد اما باطل نیست. اما اثر حقوقی ندارد. با اعلام رضایت ، عقد منعقد می شود و دارای اثر حقوقی می شود .
عدم نفوذ به وضعیتی در حقوق مدنی گفته میشود که در آن، یک عقد یا تصرف حقوقی به‌ظاهر شکل گرفته، اما به دلیل فقدان شرایط لازم، هنوز اعتبار و اثر قانونی ندارد و اجرای آن منوط به اجازه یا تنفیذ شخص ذی‌نفع است. در واقع، چنین عقدی نه باطل است که کاملاً بی‌اثر باشد، و نه نافذ که فوراً اثر حقوقی داشته باشد؛ بلکه در حالت تعلیق باقی می‌ماند تا زمانی که شخص صاحب حق (مثل مالک در فضولی یا ولی در معاملات صغیر) آن را تنفیذ کند. اگر این اجازه داده نشود، عقد غیرنافذ بی‌اثر باقی خواهد ماند.
شرایط عقد غیر نافذ
موجب میشود که تمامی آثار حقوقی قرارداد قابل پیگیری و مطالبه باشد. اما عدم نفوذ شرایطی است که قرارداد را در حالت معلق نگه می‌دارد. به این معنا که تا زمانی که تکلیف رضایت فرد ناراضی مشخص نشود، قرارداد قابلیت اجرا نخواهد داشت، اما باطل هم نیست. در این شرایط، دو نوع رفتار حقوقی قابلیت انجام دارد.
- قبول : موجب میشود عقد صحیح تلقی می شود و باعث می شود که قرارداد غیرنافذ از روزی که عقد بسته شده، صحیح تلقی شود و از همان روز اثر حقوقی داشته باشد.
- رد : رد، قرارداد غیرنافذ آن را از بین می برد و باعث می شود دیگر چیزی از عقد باقی نماند. با رد عقد غیرنافذ، آثار حقوقی قرارداد از روز اول انعقاد آن، از بین می رود .
اثر قبول عقد غیرنافذ از تاریخ به وجود آمدن قرارداد است . مثلا اگر در معامله فروش ملک، بعدا مالک آن را قبول کند. خریدار از روز اول مالک محسوب می شود. نه از تاریخی که مالک قبلی تایید کرده است.